Yetersiz Hissetmek

Son zamanlarda yeterince iyi olup olmadığınızı merak ediyor musunuz? Veya yeteri kadar yetenekli olup olmadığınızı sorguluyor musunuz? Peki kendinizi başarılarınızı sorgularken bulduğunuz oluyor mu? Bu tarz soruları kendinize sık sık soruyorsanız Yetersizlik duygusu yaşıyor olabilirsiniz.

Yetersizlik Duygusu

Yetersizlik duygusu, hemen hemen herkesin zamanla yaşadığı kişinin kendisinden beklen performansı veya görevleri yerine getiremediğinde ortaya çıkan, son derece insani bir duygudur. Bu duygu, hayatın her alanında kendini gösterebilir. Toplumun başarıyı ve mükemmelliği her yönüyle yücelttiği bir çağda yetersizlik duygusu çoğu zaman başkalarıyla kıyaslanmaktan kaynaklanır. Hemen hemen herkes hayatının bir döneminde komşunun çocuğuyla, sınıf arkadaşıyla veya iş arkadaşıyla kıyaslanmıştır. Özelikle sosyal medyada mükemmel ve başarı dolu hayatların sürekli afişe edilmesi ve bunlara sürekli maruz kalmak yetersizlik duygusunu ortaya çıkarır ve insanların sanki her zaman başkalarından bir adım gerideymiş gibi hissetmelerine neden olabilir. Yönetmesi oldukça zor olan bir duygu zamanla ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyen, kaygı, depresyon veya özgüven düşüklüğü gibi sorunlara davetiye çıkarabilir.

Olumsuz kişilerarası deneyimler sonucu yetersizlik

Yetersizlik duygusu sadece kişinin iç dinamikleriyle değil bazen kişilerarası ilişkilerde tekrarlanan olumsuz deneyimlerin bir sonucu olarak da ortaya çıkar.   Toksik ilişkiler yetersizlik duygusu için oldukça elverişli bir yayılma alanıdır. İlişki içinde bulunduğunuz kişiler sürekli size kendi başınıza hiçbir şey başaramayacağınızı, akıllı ya da güzel olmadığınızı söyler ve sizi dibe itiyorlarsa sonunda kendinizden şüphe etmeniz kaçınılmaz olur. Bazen çevrenizdeki insanlar söylemleriyle değil kendi yetersizlikleriyle de size yetersiz hissettirebilirler. En nihayetinde ilişki içinde bulunduğunuz insanlara zaman içinde benzemeniz oldukça yüksek bir olasılık.

 

Yetersizliğin Kökleri

Yetersizlik duygusunun kökeninde çocukluluk dönemi ihmalleri, eleştirel ebeveynler, zorba akranlar, olumsuz öğretmen tutumları veya işyerindeki mobbinge varana dek birçok faktör etkili olabilir. Bunun yanında depresyon , anksiyete, bağımlılık ve travma gibi ruh sağlığı sorunları da yetersizlik duygusunun kök salmasına neden olabilir. Günümüzde yetersizlik duygusunun en yaygın nedenlerinde biri de şüphesiz sosyal medyadır. Sosyal medyada sürekli olarak insanların ezici çoğunluğunun elde edemeyeceği güzellik, güç, şöhret, iktidar ve zenginlik pompalanmaktadır. Başkalarını mutlu, başarılı ve güçlü görmeniz bir problem değil, problem bu imajı kendi algıladığınız imajımızla kıyaslayıp kendinizi yetersiz hissetmenizdir.

Yetersizlik Duygusu Nasıl Kendini Gösterir?

Yetersizlik duygusu hissediyorsanız hata yapmaktan korkar ve bundan ötürü yenilikler karşısında endişeye kapılır ve sizden performans beklendiği durumlardan kaçma eğilimi gösterebilirsiniz. Hata yapmak sizin için katlanılacak bir şey olmaktan çıktığında kusursuz olmaya çabalayabilirsiniz. Eleştiriye karşı aşırı duyarlılık ile kendini gösteren yetersizlik duygusu kendinizi açıkça ortaya koymanızı zorlaştırabilir.   Eleştirilme veya yargılanma korkusu sizin için o kadar yüksek olur ki taktir edilmeme veya kabul edilmeme düşüncesi katlanılmaz bir hal alır. Bu noktada kendinizi başkalarının arzu ve ihtiyaçlarına uyum sağlayarak herkesi memnun etmeye çalışırken bulmanız oldukça olasıdır. Dışarıdan onay alma veya yargılanmam ihtiyacı bazen o kadar güçlü olur ki yoğun yetersizlik duygusunu yaşayanlar sonunda buna boyun eğer ve  düşük özgüvenle hayatlarına devam ederler. Bu hayat çoğu zaman başkalarından izole, zorluk yaratan durumlardan kaçınma ve yetersizlik duygusunun yarattığı boşluk ve hayal kırıklığıyla başa çıkabilmek için aşırı para harcama, aşırı yemek yeme,  bağımlılıklar ve diğer ruh sağlığı sorunlarıyla kendini gösterebilir.

Yetersizlik Duygusu Ve Depresyon

Sürekli üzüntü, karamsarlık, umutsuzluk ve ilgi, enerji kaybıyla kendini gösteren depresyon, yetersizlik duygusundan kaynaklanabileceği gibi bu duyguyu daha da alevlendirebilir. Depresyondaki bir birey çoğunlukla kendisini, olumsuz duygularının depresyonunu daha da körüklediği bununda kişinin kendi yeterliliklerine güvenmesini engelleyen bir girdabın içinde bulur. Yetersizlik ve depresyon arasındaki ilişkiyi en açıkça yumurta tavuk örneğine benzetilebiliriz. Depresyon yetersizlik duygusunu ortaya çıkardığı gibi yetersizlik duygusu da depresyona yol açabilir.  Depresyon içinde çok farklı dinamikleri barındıran bir sorundur ve bu sorunun çok yönlü doğasını kabul etmek önemlidir. Bazı insanlar hayatın akışında geçici yetersizlik dönemleri yaşayabilirken, bazıları içinse bu durum onların yaşam kalitelerini önemli ölçüde düşüren depresyona sebep olabilir.

 

Karşılaştırmalardan Kaçının

Yetersizlik duygusunun en çok ortaya çıktı durumların başında kişinin kendisini başkalarıyla kıyasladığı durumlarıdır. Yetersizlik duygunuz, arkadaşlarınız kadar yetenekli, komik, atletik, güzel vb olmadığımıza dair bir inançtan kaynaklanabilir. Kıyaslamalar kaçınılmaz olarak düşük özgüvene, özsaygıya ve en nihayetinde kişinin kendi potansiyeline dair çarpık bir inanışa yol açabilir. Bu noktada şunu hatırlamak oldukça önemlidir:  herkes kendi hızında, kendi yolunda ilerlediğini ve herkesin kendi hikayesinin kahramanı olduğunu unutmamak oldukça önemlidir. Kendi hikayenize ve yolculuğunuza odaklanmak,  kendinizi geliştirmenize ve daha büyük bir öz değer inşa etmenize katkı sağlayacaktır.

Düşük Benlik Saygı ve Yetersizlik Duygusu

Düşük öz benlik saygısı bazen depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunlarından kaynaklanabilir. Eğer bir ruh sağlığı sorununuz varsa bu sorunlar hatalı düşünmenize yol açabilir bu da değersizlik, yetersizlik gibi duygular hissetmenize neden olabilir. Düşük benlik saygısı ve buna bağlı olarak bir ruh sağlığı sorunu yaşıyorsanız psikoterapi sizin için iyi bir seçenek olabilir.  

Profesyonel Destek

Yetersizlik, hayattaki neşenizi, enerjinizi, özgüveninizi, doyumunuzu ve motivasyonunuzu çalabilir. Yeteneklerinizden şüphe etmenize ve sürekli olarak yeterince iyi olmadığınızı hissetmenize neden olduğu için sizi kıstlayabilir. Yetersizlik duygusu ve buna bağlı ruh sağlığı sorunlarıyla tek başına başa çıkmak genellikle zordur. Bu noktada kendinizin yeterli hissettiğiniz versiyonu keşfetmeye yönelik atacağınız en cesur adım profesyonel destek olabilir.