Öz Şefkat Nedir?

Hiç kendinize öfkelendiniz mi? Yaptığınız bir hatadan dolayı pişmanlık duyup sonra kendinizi suçladınız mı? Peki daha önce başınıza ağrılar, midenize kramplar girecek kadar kendinizi acımasızca eleştirdiniz mi? Her gece başınızı yastığa koyarken yaşadığınız suçluluk, utanç, pişmanlık ve öfke üzerinizde bir ağırlık yaratıp boğazınızı sıktığı oldu mu? Bu senaryolara benzer şeyler yaşadıysanız yalnız değilsiniz. Çünkü kendinize karşı sert olmak kolaydır ve bunu tahmin ettiğimizden çok daha fazla yaparız. Çoğunlukla kendinizi o kadar fazla eleştiriyorsunuz ki çoğu zaman size hiçbir faydası olmayan bir ruh haline girmenize sebep oluyor. Çoğu insan yaşadığı olumsuz bir deneyimden sonra kendisine yönelttiği eleştirellerden doğan kaygı, stres, acı gibi duyguların kendisini motive edeceğini düşünür. Oysaki gerçekte olan daha fazla depresyon daha fazla kaygı daha fazla tükenmişlik…   Peki ya daha iyi bir yol olsaydı ve bu yol size kendinizi affetmenizi, kusurlarınıza kucak açmanızı ve kendinize şefkat göstermenizi söyleseydi ne derdiniz?  Kulağa ilginç gelebilir çünkü başkasına karşı şefkat göstermek oldukça kolaydır ama kendinize şefkat göstermek biraz zor olabilir. Neyse ki öz şefkat doğuştan gelen bir beceri değil ve sonradan öğrenilebilir.  Öz şefkati öğrendiğinizde ve hayatınızın bir parçası haline getirdiğinizde hayatın karşınıza çıkaracağı zorluklar karşısında daha doğru pozisyon alabilirsiniz.

Öz Şefkat Nedir?

Öz şefkat, bir şeyde başarısız olduğumuzda veya incindiğimizde kendimize karşı şefkat ve anlayış göstermektir. Zaten acı hissettiğimizde kendimizi eleştirmek veya sert bir şekilde yargılamak yerine, bu yargılamanın olumsuz etkisini fark edip bunun yerine kendinize sıcak ve nazik davranmaktır. Öz şefkat, sizin için değerli bir insanın geçirdiği zor bir döneminde ona davrandığınız gibi kendinize davranmanızdır. Bu insan her şeyi mahvetmiş olabilir, yetersiz, çaresiz ve suçlu hissedebilir veya zorlu bir yaşam mücadelesiyle karşı karşıya olabilir. Sizin desteğinize ihtiyaç duyduğu o dönemde ona karşı gösterdiğiniz ilgiyi, sevgiyi, hoşgörüyü ve şefkati kendinize göstermenizdir.

Öz Şefkatin Üç Bileşeni

• Farkındalık:  İnsanların günlük hayatın temposunda kendisiyle birlikte kalabilmesi önemlidir. Bunu yapamadığınız zaman neler yaşadığınızı, neye ihtiyacınız olduğunu anlayamazsınız ve duygularınıza kulak veremezsiniz. Bunları yapamadığınız zaman kendinize şefkat gösteremezsiniz.  Farkındalık zihninizin ve bedeninizin aynı yerde olmasıdır bu sayede ne yaşadığınızı ne hissettiğinizi ve neye ihtiyacınızın olduğunu daha iyi kavramanıza yardımcı olur bu da öz şefkat için gerekli ön koşulu sağlamanıza yardımcı olur.
• Öz şefkat.  Düştüğümüzde veya hedeflerimize ulaşamadığımızda ya da zor bir dönemden geçtiğimizde bizi acımasızca eleştiren iç eleştirmenimize karşı koymayı ve kendimize karşı nezaket ve şefkat göstermektir.
• Ortak insanlık. Ortak insanlık, hayatta her zaman zor dönemlerin olacağının ve acının kaçınılmaz olduğunu etmek ve kabul etmekle ilgilidir.  Bu insan olmanın bir parçasıdır. Hiçbirimiz mükemmel değiliz ve bu şeyler herkesin başına gelir. Ortak insanlık sayesinde yalnızlık duygusundan kurtulup başkalarıyla bağ kurarız çünkü şunun farkına varmış oluruz, herkesin hayatının farklı zamanlarında başına gelen acı ve ızdırap vardır.

 

Öz şefkatin önemli üç işlevi vardır

Başa çıkma işlevi. Öz şefkat bireylerin olumsuz yaşam olaylarıyla başa çıkmasına ve olumlu bir benlik duygusu geliştirmelerine olanak sağlar. Öz şefkati kullanan kişiler zorlu yaşam olaylarına karşı daha dengeli bir yaklaşım benimseyerek ne o durumdan kaçarlar ne de onların içinde kaybolurlar. Öz şefkat kişilerin eksikliklerini kabul etmelerine yardımcı olur ve yaşamdaki zorluklarla daha kolay baş etmelerini sağlar. 

Psikolojik işlev. Öz şefkat, bireyin psikolojik sağlığı için hem koruyucu hem de geliştirici bir özeliğe sahiptir. Öz şefkat, psikolojik sağlık açısından önemli olan mutluluk ve iyimserlikle güçlü bir şekilde bağlantılıdır. Bunun yanında öz şefkati kullanan kişilerin daha az depresyon kaygı gibi sorunlar yaşadığı ve psikolojik sağlamlıklarının daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Sosyal işlev.  Öz şefkat, kaçınılmaz olarak kişilerarası algıyı ve başkalarıyla etkileşimlerdeki sosyal etkileşimi pozitif olarak etkiler. Öz şefkati uygulayan kişiler, sosyal ilişkilerinde daha dengeli ve hem kendi hem de başkalarının ihtiyaçlarını da daha iyi sezdikleri bilinmektedir.

Öz Şefkatin Kendine Acımaktan Farkı Ne

Kendine acımak, kendin için acı çekip kendini harap etmek anlamına gelir. Kendine acıyan insanlar sızlanarak, yüksek sesle ya da sessizce yaşadıkları zorluklardan şikâyet ederek bir köşeye çekilip bu dünyada kötü şeyler yaşayan sadece kendileriymiş gibi davranıp olumsuzluklarla yoğrulmuş bir girdabın içine sokarlar ve kendilerini en dibe çekebilirler.  Öz şefkat ise size kendinize nazik davranıp şartları daha gerçekçi algılamanızı sağlar ve olumsuzluk girdabının sizi yutmasına engel olur çünkü şartlar her ne olursa olsun düştüğünüz yerden tekrar ayağa kalkmanız için cesaret ve güvene ihtiyacınız olacak bunları sağlamanız için şefkate ihtiyacınız olacak.

Öz Şefkat Duyguları Nasıl Etkiler?

Yapılan araştırmalar öz şefkati aktif olarak kullanan insanların öz şefkati uygulamayan insanlara oranla olumsuz bir deneyimden sonra daha az hoş olmayan duygular yaşadığını ortaya koymaktadır. Kendine karşı daha nazik ve şefkatli davranan insanlar daha az korku, üzüntü, kaygı, suçluluk, güvensizlik ve depresyon yaşamaktadırlar.

Öz Şefkatin Faydaları

Genel olarak, öz şefkat kötü bir seçim yapmak ile kötü bir insan olmak arasındaki farkı fark etmeyi içerir. Öz şefkati benimsediğinizde hata yapmanızın sizi otomatik olarak kötü bir insan yapmadığını anlarsınız.  Öz şefkat uygulayan kişiler daha fazla sosyal bağlantıya, daha yüksek duygusal zekaya ve yaşamdan daha fazla genel memnuniyete sahiptirler. Öz şefkati kullanan insanlar başkalarına karşı daha şefkatli, destekleyici ve empatik olurlar. Yapılan araştırmalarda öz şefkati uygulayan insanların daha mutlu, iyimser, cesur ve güvende hissettiklerini ve bunlara bağlı olarak daha az kaygı , depresyon ve başarısızlık korkusu yaşadığını gösteriyor. Aynı zamanda öz şefkat insanların hatalarını, başarısızlıklarını veya eksikliklerini daha objektif bir şekilde değerlendirmelerine ve bunları geliştirmelerine olanak sağlıyor.

Neden Öz Şefkat?

Çünkü yaşam yeteri kadar hatta bazen fazla acıya ve ızdıraba yol açabilmektedir. Boşanmak, iflas, travmatik deneyim, başarısızlıklar ve yas gibi zorlu yaşam olaylarından sonra tökezleyip düştüğünüzde tekrar ayağa kalkmanız için öz şefkate ihtiyacınız olacak. Çünkü bir yerlerden kurtarıcı beklemek çoğu zaman nafile bir bekleyiş olabilmektedir. Kendi hayatınızın sorumluluğunu tekrardan almak için sağlıklı bir bedene ve ruha ihtiyacınız olacaktır. Son yıllarda yapılan çalışmalar öz şefkat ile psikolojik sağlık arasında sürekli olarak pozitif bir ilişki olduğunu göstermiştir.

Öz şefkatle ilgili mitler ve gerçekler nelerdir.

Mit : Öz şefkat bizi zayıf ve savunmasız hale getirir.

Gerçek : Aslında, öz şefkat, zorluklarla karşılaştığımızda cesaret veren ve dayanıklılığı artıran güvenilir bir iç güç kaynağıdır. Araştırmalar, öz şefkatli insanların boşanma, travma veya kronik ağrı gibi zor durumlarla daha iyi başa çıkabildiğini göstermektedir.

Mit : Öz şefkat aslında kötü davranışlar için bahane üretmenin bir biçimidir.

Gerçek : Aslında, öz şefkat, başkalarını suçlamak yerine hataları kabul etmek için gereken güvenliği sağlar. Araştırmalar, öz şefkatli insanların eylemleri için daha fazla kişisel sorumluluk aldıklarını ve birini kırdıklarında özür dileme olasılıklarının daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Mit : Öz eleştiri etkili bir motivasyondur. 

Gerçek : Kesinlikle değil. Kendimize yönelik eleştirimiz öz güvenimizi baltalama eğilimindedir ve başarısızlık korkusuna yol açar. Kendimize karşı şefkatliysek, hedeflerimize ulaşmak için motive oluruz ve bunu yetersiz olduğumuz için değil, kendimize değer verdiğimiz ve tüm potansiyelimize ulaşmak istediğimiz için yaparız. Öz eleştiri ise tam tersine suçluluğa ve yetersizliğe sebep olup motivasyon kaybın ayol açar.