Kumar Bağımlılığı

Kumar Bağımlılığı Nedir?

Kumar sorunu hayatın her kesiminden herkesin başına gelebilir. Kumar oynama alışkanlığınız, başlangıçta eğlenceli ve zararsız bir etkinlikten ciddi sonuçları olan bir bağımlığa dönüşebilir. Spor bahisleri, kazı kazan kartları, rulet, poker, slot, at yarışları veya internette oynadığınız sanal kumar; ilişkilerinizi zedeleyebilir, ruh sağlığınızı bozabilir, işinizi aksatabilir veya ekonomik iflasınıza yol açabilir.

Kumar bağımlılığı bir dürtü kontrol bozukluğudur. Eğer kumara bağımlı olduysanız, sizin veya sevdikleriniz için felakete yol açsa bile kumar oynama dürtüsünü kontrol edemezsiniz. Eğer çoğu zaman kumarla meşgulseniz, giderek kumar için daha fazla zaman ve para harcıyorsanız, kayıplarınızın peşinden koşuyorsanız veya hayatınızdaki ciddi sonuçlara rağmen kumar oynamaya devam ediyorsanız kumar bağımlılığınız var demektir.

Kumar bağımlılığı genellikle başka psikolojik sorunlara ilişkilidir. Birçok kumar bağımlısı aynı zamanda madde bağımlılığı, DEHB, kronik stres, depresyon, anksiyete veya bipolar bozukluk gibi sorunlarla da mücadele eder. Kumar bağımlılığından kurtulmanız için, bunları ve diğer altta yatan nedenlerin de ele alınması gerekir.

Kendinizi kumarı bırakamayacak kadar güçsüz hissetseniz de sorunun üstesinden gelmek, ilişkilerinizi ve mali durumunuzu düzeltmek ve sonunda hayatınızın kontrolünü yeniden kazanmak için yapabileceğiniz birçok şey var.
İlk adım, kumar sorunları hakkındaki efsaneleri gerçeklerden ayırmaktır:

Kumar Sorunları Hakkında Efsaneler Ve Gerçekler

 

Efsane: Problemli bir kumarbaz olmak için her gün kumar oynamanız gerekir.

Gerçek: Sorunlu bir kumarbaz sık sık veya seyrek olarak kumar oynayabilir. Kumar, sorunlara yol açıyorsa sorundur.

Efsane: Kumar bağımlılığı, kumarbazın maddi imkânı varsa aslında bir sorun değildir.

Gerçek: Aşırı kumar oynamanın yol açtığı sorunlar sadece finansal değildir. Kumar oynamaya çok fazla zaman harcamak ilişki ve yasal sorunlara, iş kaybına, depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı sorunlarına ve hatta intiharlara da yol açabilir.

Efsane: Kumar sorunu yaşamak, iradesiz, sorumsuz veya akılsız olmanın bir sonucudur.

Gerçek: Kumar sorunları her zeka seviyesinden ve her geçmişten insanı etkiler. Daha önce sorumluluk sahibi ve güçlü iradeli olan kişilerin de kumar sorunu geliştirme olasılığı diğer herkes kadar yüksektir.

Efsane: Kumar bağımlılığı olan kişilerin eşleri, sevdiklerini kumar oynamaya yönlendirirler.

Gerçek: Sorunlu kumarbazlar genellikle davranışlarını mantıklı kılmaya çalışırlar. Başkalarını suçlamak, sorunun üstesinden gelmek için gerekenler de dahil olmak üzere, eylemlerinin sorumluluğunu almaktan kaçınmanın bir yoludur.

Efsane: Eğer kumarbaz bir kişi borçlanırsa, onun bu borçtan kurtulmasına yardımcı olmalısınız.

Gerçek: Hızlı çözümler doğru şey gibi görünebilir. Ancak, kumarbazı borçtan kurtarmak, kumar sorunlarının devam etmesini sağlayarak aslında durumu daha da kötüleştirebilir.

Kumar Bağımlılığının Belirtileri Ve Semptomları

Kumar bağımlılığı bazen "gizli hastalık" olarak adlandırılır çünkü uyuşturucu veya alkol bağımlılığında olduğu gibi belirgin fiziksel belirti veya semptomlar yoktur. Kumar bağımlıları genellikle sorunu inkar eder veya küçümserler.

1. İstediği coşkuyu sağlayabilmek için giderek daha çok parayla kumar oynamaya gereksinimi.
2. Kumar oynamayı bırakma ya da durdurma girişimleri sırasında huzursuz, kolay kızan biri olma.
3. Kumar oynamayı denetim altına almak, bırakmak ya da durdurmak için yineleyen, sonuç vermeyen çabalarda bulunma.
4. Sık sık kumar oynama üzerinde düşünüp durma (geçmişteki kumar oynama yaşantılarını yeniden yaşamayı sürekli düşünüp durma, bir sonraki girişimini engellemek ya da tasarlamak, kumar oynamak için para bulma yollarını düşünme).
5. Sıklıkla, sıkıntı duyarken kumar oynama (çaresiz, suçlu, bunalmış).
6. Parayla kumar oynayıp yitirdikten sonra, çoğu kez, eşitlenmek için bir başka gün geri gelme (yitirdiklerinin ardından koşma).
7. Kumar oynadığını gizlemek için yalan söyleme.
8. Kumar oynama yüzünden önemli bir ilişkisini, eğitimini ya da iş olanağını tehlikeye atma
9. Kumar oynadığı için düştüğü maddi sıkıntı sebebiyle başkalarından borç alma.

 

Kumar Bağımlılığının Nedenleri Ve Risk Faktörleri

Diğer bağımlılık türleri gibi, kumar oynama da beyninizde bir zevk dalgası tetikleyen bir aktivite yaptığınızda başlar; örneğin bir futbol takımının başarısına veya çevrimiçi bir kumarhane oyununa bahis oynamak. Kazanmasanız bile, geçici bir heyecan dalgası hissedersiniz. Zamanla, bu zevk duygusunun daha fazlasını kovalama dürtüsü hissedebilirsiniz. Ancak, buna karşı bir tolerans geliştirdikçe, aynı keyif seviyesini elde etmek için daha fazla kumar oynamanız gerekir. 

Bazı kişilerin kumar bağımlılığı geliştirme olasılığı diğerlerinden daha yüksektir. Örneğin, 18-29 yaş arası genç erkekler risk grubundadır. Maddi zorluklar ve yalnız yaşamak gibi yaşam koşulları da risk faktörleri gibi görünmektedir. Diğer tüm bağımlıklarda olduğu gibi kumarda da ailede bağımlılık varsa risk artmaktadır.  DEHB, anksiyete, depreyon ve madde kullanım bozuklukları gibi ruhsal bozukluklar genellikle kumar bağımlılığıyla birlikte görülür. Bazı araştırmalar, patolojik kumar oynamayı bazı kişilik özelikleri için risk olduğunu göstermektedir. 

Kumar Bağımlılığı İçin Kendi Kendine Yardım Yolları

Birçok sorunlu kumarbaz için en büyük zorluk kumarı bırakmak değil, iyileşme sürecinde kalmak, yani kumardan uzak durmaya kalıcı bir şekilde kararlı olmaktır. İnternet, kumarı çok daha erişilebilir hale getirdi ve bu nedenle, iyileşmekte olan bağımlıların tekrar kumara başlamasını önlemesi daha da zorlaştı. Ancak doğru stratejilerle hala mümkün.

Aşağıdaki ipuçları kumar bağımlılığından kurtulmanıza yardımcı olabilir.

1. Sorunu kabul edin

Kumar bağımlılığının üstesinden gelmenin ilk adımı, bir sorununuz olduğunu kabul etmektir. Bunu kabullenmek, özellikle de bu süreçte çok para kaybettiyseniz ve ilişkilerinizde bozulmalar olduysa cesaret gerektirir. Umutsuzluğa kapılmayın ve tek başınıza mücadele etmeye çalışmayın. Birçok kişi sizinle aynı durumdaydı ve bu alışkanlıktan kurtulup hayatlarını yeniden kurmayı başardı. Siz de başarabilirsiniz.

1. Duygusal tetikleyicileri fark edin. Hoş olmayan duyguların sizi kumar oynamaya nasıl yönlendirebileceğini düşünün. İnsanlar genellikle eğlence amaçlı veya sorunlarından kaçmanın bir yolu olarak kumar oynarlar. Yalnız veya sıkılmış hissettiğinizde mi kumar oynarsınız? Ya da işte stresli bir günün ardından veya eşinizle tartıştıktan sonra mı? Kumar oynamak kendinizi rahatlatmanın bir yolu olabilir.
2. Dışsal tetikleyicileri de fark edin. Belirli kişilerin yanında kumar oynadığınızı fark edebilirsiniz. Kumar oynamayı bırakmaya çalıştığınızı onlara bildirin. Eğer size saygı duymuyorlarsa veya sizi kumar oynamaya zorluyorlarsa, sınırlar koymayı veya bunlardan tamamen kaçınmayı düşünün.
3. Değişimin neden gerekli olduğunu açıklayan sebepleri listeleyin. Kumar bağımlılığınızdan kurtulsaydınız hayatınızın nasıl iyileşebileceğini düşünün. Daha az finansal stres yaşar mıydınız? Arkadaşlarınız ve aile üyelerinizle daha sağlıklı ilişkiler kurar mıydınız? Motivasyonlarınızı yazın ve kumar oynama isteği duyduğunuzda bunları tekrar düşünün.

2. Destek isteyin

Destek almadan herhangi bir bağımlılıkla mücadele etmek zordur. Sosyal destek ağlarınız ne kadar geniş olursa kumardan uzaklaşmanız bi o kadar kolay olur. Kumar bağımlılığınız ve bağımlılığınıza eşlik edebilecek depresyon dehb anksiyete gibi sorunlar için profesyonel destek alın bunlar kumar bağımlılığını tetikleyebilir hem de kumar bağımlılığını daha da kötüleşebilir. 

3. Kumar oynamaya karşı engeller oluşturun

1. Paraya erişiminizi kısıtlayın. Kumar para olmadan oynanamaz. Kredi kartlarınızı iptal edebilir, çevrimiçi bahis hesaplarınızı kapatabilir, paranızın eşinizin veya ebeveyninizin kontrolünde olmasına izin verebilir, bankanızla otomatik ödemeleri planlayabilir ve üzerinizde yalnızca sınırlı miktarda nakit bulundurabilirsiniz.
2. Kumarı cazip hale getiren ortamlara girmeyin. Bahis oynayabileceğiniz bir oyun veya aktivite olmadan kumar oynama şansınız olmaz.
3. Dijital cazibeleri ortadan kaldırın. Çevrimiçi kumar söz konusu olduğunda telefonunuzda ve bilgisayarınızda kumar uygulamalarını kaldırın ve kumar sitelerini engelleyin.

4. Alternatif aktiviteler bulun

Sadece "kumar oynamayı bırakmayı" hedeflemek yeterli olmayabilir. Boşluğu dolduracak başka aktiviteler bulmak gerekebilir. Kendinize kumarla hiçbir ilgisi olmayan keyifli bir eğlence zamanı veya iş bulun. Vaktiniz yoksa kumar oynayamazsınız.

5. Kumar oynama isteğiyle başa çıkın

Kumar oynama isteği duymak normaldir, ancak daha sağlıklı seçimler yapıp güçlü bir destek ağı oluşturdukça, bu isteklere direnmek daha kolay hale gelecektir. Kumar oynama isteği ortaya çıktığında şunları yapabilirsiniz:

1. Kumar oynama isteğini farkedin.  Kumar oynamanın gerçekleşmesi için kumar oynama kararını vermeniz gerekir. Bir dürtü hissediyorsanız: yaptığınız işi bırakın ve güvendiğiniz birini arayın veya hemen yapacak başka bir şey bulun.
2. Kendinizi izole etmekten kaçının. Güvendiğiniz bir aile üyesini arayın, bir arkadaşınızla kahve içmek için buluşun.
3. Kumar oynamayı erteleyin. Kendinize beş dakika, on beş dakika veya bir saat bekleyeceğinizi söyleyin. Bekleme sürenizin tamamını garantilemek için telefonunuza bir zamanlayıcı ayarlamayı düşünün. Beklerken, kumar oynama isteği geçebilir veya baş edebileceğiniz kadar zayıflayabilir. Bahis oynamak için telefonunuzu kullanıyorsanız, bu isteğin geçmesini beklerken telefonunuzu kaldırmayı veya kapatın.
4. Kumar oynama isteğine yenik düşerseniz neler olacağını gözünüzde canlandırın. Tüm paranız tükendiğinde ve kendinizi ve ailenizi tekrar hayal kırıklığına uğrattığınızda nasıl hissedeceğinizi düşünün.
5. Kumar bağımlılığına karşı koyamıyorsanız, kendinize çok yüklenmeyin veya bunu tedaviyi bırakmak için bir bahane olarak kullanmayın. Kumar bağımlılığının üstesinden gelmek zorlu bir süreçtir. Zaman zaman hata yapabilirsiniz; önemli olan hatalarınızdan ders çıkarmak ve iyileşmek için çalışmaya devam etmektir.

6. Kumar bağımlılığı için uzman desteği alın

Kumar konusunda atacağınız en kıymetli adım uzman desteği almanızdır. Kumar bağımlılığından kurtulmak tek başınıza denediğinizde bazen çok zor olabilir ve başarısız bırakma girişimleriniz olduğunda ümitsizliğe kapılabilir ve daha fazla kumar oynamaya başlayabilirsiniz. Bağımlılık alanında çalışan bir uzmandan destek aldığınızda size özel bir bağımlılıkla mücadele programı ile kumarı hayatınızdan çıkarabilirsiniz. Kumar bağımlılığı hayatınızda birçok soruna yol açmış olabilir. Bu sorunlarla etkili bir şekilde başa çıkabilmek için psikoterapi oldukça etkili bir yöntemdir.

Sevdiğiniz Birinin Kumar Oynamayı Bırakmasına Nasıl Yardımcı Olunur?

Sevdiğiniz kişi kumar sorunu yaşıyorsa, muhtemelen birçok çelişkili duygu yaşarsınız. Sevdiğiniz kişiyi kumardan uzak tutmaya veya onu korumak için çok zaman ve enerji harcamış olabilirsiniz. Aynı zamanda, sevdiğiniz kişinin tekrar kumar oynamasına öfkelenmiş ve bu oyunu sürdürmekten yorulmuş olabilirsiniz. Sevdiğiniz kişi borç almış, hatta geri ödeyemeyeceği bir para çalmış olabilir. Aile mallarını satmış veya ortak kredi kartlarına yüklü miktarda borç yapmış olabilir. Kumar bağımlıları, kumarı bırakma mücadelelerinde ailelerinin ve arkadaşlarının desteğine ihtiyaç duysalar da, bırakma kararı kendilerine ait olmalıdır. Ne kadar isteseniz de ve etkilerini görmek ne kadar zor olsa da, birini kumarı bırakmaya zorlayamazsınız. Ancak, onları yardım almaya teşvik edebilir, çabalarında destekleyebilirsiniz.

Kumar Bağımlıların Aile Üyelerine Öneriler

1. Kendinize yardım ederek başlayın. Kendinizi duygusal ve finansal olarak koruma hakkınız var. Kumarbazın sorunları için kendinizi suçlamayın veya bağımlılığının hayatınıza hükmetmesine izin vermeyin.
2. Tek başınıza mücadele etmeyin. Sevdiğiniz birinin kumar bağımlılığıyla başa çıkmak o kadar bunaltıcı olabilir ki, isteklerini "son kez" diyerek mantıklı hale getirmek daha kolay gelebilir. Ya da bu tür sorunları yaşayan tek kişinin siz olduğunu düşünerek utanabilirsiniz. Destek almak, birçok ailenin bu sorunla mücadele ettiğini anlamanızı sağlayacaktır.
3. Para yönetiminde sınırlar belirleyin. Kumarbazın sorumluluk sahibi olmasını sağlamak ve tekrar kumar oynamasını önlemek için onun bütçesini siz kontrol edin.
4. Para taleplerini nasıl karşılayacağınızı düşünün. Sorunlu kumarbazlar genellikle doğrudan veya dolaylı olarak para isteme konusunda çok ustalaşırlar. Para almak için yalvarma, manipülasyon ve hatta tehditlere başvurabilirler. Sevdiğiniz kişinin kumar bağımlılığına zemin hazırlamadığınızdan emin olmak için pratik yapmanız gerekir.

Kumar Bağımlıların Eşleri İçin Öneriler

• Partnerinizle kumar sorununu ve bunun sonuçlarını sakin, stresli veya öfkeli olmadığınız bir zamanda konuşun.
• Destek arayın. Profesyonel birinden alçağınız destek süreci daha sağlıklı yürütmenizi sağlar.
• Partnerinize, kumar oynamanın sizi ve ailenizi nasıl etkilediği nedeniyle yardım aradığınızı açıklayın.
• Eşinizin kumar sorunu hakkında çocuklarınızla konuşun.
• Ailenizin mali yönetimini üstlenin, banka ve kredi kartı ekstrelerini dikkatlice takip edin.
• Sevdiğiniz kişinin kumar sorununun tedavisi sırasında, bu uzun ve aksaklıklarla dolu bir süreç olsa bile, onu cesaretlendirin ve destekleyin.

• Sinirlenmeyin, vaaz vermeyin, nutuk çekmeyin veya yerine getiremeyeceğiniz vaatler ve tehditler savurmayın.
• Partnerinizin olumlu özelliklerini görmezden gelmeyin.
• Eşinizin aile hayatına ve aktivitelerine katılmasını engellemeyin.
• Partnerinizin sorunlu kumar bağımlılığından kurtulmasının sorunsuz veya kolay olmasını beklemeyin. Kumar oynamayı bıraktığında bile, altta yatan başka sorunlar ortaya çıkabilir.
• Eşinizin borcunu ödemeyin.
• Partnerinizin sorununu kendinizden veya başkalarından gizlemeyin. Gizlilik ve yalan bağımlılığı besler.

 

 

Erhan İMRE

Bağımlılık Danışmanı/Uzm.Pskdan